INDEX
AKTUALIZACJA
Wyczynowe 128
Dane techniczne
Modele
Fiat 128 na rajdach
Fiat 128 w USA
Artykuły o 128 w R&T
Klub 128 w Niemczech
Klub Zastava w Polsce
Moretti 128 (Fiat 128)
Model 3D Fiat 128
Fiat Ritmo
Moje samochody
HISTORIA
       
  Fiat X 1/9 Bertone

Dwumiejscowe samochody sportowe charakteryzują się zazwyczaj wysokimi właściwościami dynamicznymi i nie mniej wysoką ceną sprzedaży. Oprócz takich wozów jak np. Ferrari BB512 czy de Tomaso Pantera budowane są tańsze samochody 2-miejscowe. Do najtańszych tego typu wozów należy Fiat X 1/9, lecz cena tego pojazdu równała się w przybliżeniu cenie Fiata 132. Fiat X 1/9 zasługuje na uwagę przede wszystkim ze względów technicznych. Jest to interesująca konstrukcja. O oryginalności tego wozu świadczy jego wygląd. Linia nadwozia w kształcie klina jest bardzo korzystna pod względem aerodynamicznym i bardzo nowoczesna. Trudno się dziwić, skoro nadwozie opracowała słynna firma Bertone. Opracowanie tak niskiego nadwozia było możliwe ze względu na nietypowe, ale bardzo modne rozmieszczenie układu napędowego. Cały zespół napędowy Fiata X 1/9 mieści się bowiem tuż przed osią tylną "centralnie". Zajmuje on mniej miejsca niż jest to potrzebne do przewozu 2 osób na tylnym siedzeniu. Do budowy nadwozia użyto tworzywa sztucznego, z którego wykonany jest m.in. dach samochodu. Dach można łatwo zdejmować i chować w bagażniku przednim. Aby zabezpieczyć jadących przed skutkami przewrócenia się samochodu na dach, pojazd ma bardzo sztywne obramowanie okna tylnego. Pomimo szerokich słupków tylnego okna widoczność z tyłu jest bardzo dobra; przecież tylną szybę mamy tuż za plecami i wewnętrzne lusterko zupełnie wystarcza. Widoczność z przodu jest wprost doskonała - mało jest samochodów seryjnych o tak nisko opadającej masce przedniej. Prowadzenie Fiat X 1/9 może sprawiać tylko przyjemność. Ułatwia je dobrze przemyślane rozmieszczenie poszczególnych elementów wnętrza nadwozia. Samochód ma tylko dwa miejsca siedzące, ale bardzo wygodne. Są tu dwa indywidualne fotele, głębokie, anatomiczne ukształtowane. Oparcia foteli są wygodne, w górnej części tworzą zagłówki. Urządzenia sterowania i wskaźniki znamionują samochód sportowy wyższej klasy. Charakter wnętrza sportowego samochodu uzyskano z widocznym celem. Nie istniała np. konieczność budowania konsoli, na której umieszczono wskaźniki i przełączniki. Konsola taka powstaje zazwyczaj dlatego, że skrzynia biegów wchodzi do wnętrza pojazdu, trzeba ją obudować i wtedy wykorzystuje się do umieszczenia urządzeń sterowania. W X 1/9 konsolę wbudowano celowo, gdyż umieszczenie na niej wskaźniki mogły mieć miejsce w desce rozdzielczej.

Przekroje przez samochód Fiat X 1/9 Bertone (powiększenia)

Dynamika samochodu jest wysoka. Fiat X 1/9 obciążony przez dwie osoby rozpędza się do 100 km/h w ciągu 13,4 s. Jest to wartość nieco gorsza od Fiata 128 Coupé 1300. Za to prędkość maksymalna Fiata X 1/9 (Fiat X 1/9 1300, 170 km/h) była wyższa ze względu na zmniejszające przełożenie 4-biegu (0,959:1 - "nadbieg") i mniejsze opory powietrza wywoływane przez podwozie. W dalszych latach produkcji samochód otrzymał skrzynię biegów o 5 przełożeniach do jazdy w przód. Silnik Fiata X 1/9 razem z mechanizmami przeniesienia napędu, pochodzi ze wspomnianego modelu Fiata 128 Coupé 1300. Mechanizmy te ustawione są również poprzecznie, ale z tyłu, przed osią tylna. Pomiędzy silnikiem a fotelami jadących, w wydzielonym przedziale znajduje się pionowo ustawione: koło zapasowe (z prawej strony) i 48 l. Zbiornik paliwa. Dostęp do koła zapasowego jest bardzo łatwy od strony pomieszczenia osobowego po pochyleniu oparcia fotela pasażera. Za silnikiem jest pomieszczenie bagażowe, a tuż przy ścianie tylnej ustawiony w poprzek tłumik układu wylotowego. Nie zmieściła się w pobliżu silnika chłodnica, zresztą nie spełniałaby tam skutecznie swojego zadania. Umieszczono ją z przodu, jest niska i bardzo szeroka. Długimi przewodami biegnącymi wzdłuż pojazdu w tunelu (podobnie jak wał napędowy w samochodach z silnikiem ustawionym z przodu, napędzającym koła tylne) chłodnica połączona jest z silnikiem. Płyn do układu chłodzenia uzupełnia się wlewając nie do chłodnicy, lecz do zbiorniczka wyrównawczego umieszczonego z lewej strony silnika. Znaczne oddalenie chłodnicy od silnika spowodowało,że do układu chłodzenia trzeba wlewać aż 11,6 l. płynu. Oprócz chłodnicy i wentylatora napędzanego silniczkiem elektrycznym z przodu samochodu umieszczony jest akumulator oraz urządzenia unoszące, chowane reflektory przednie. Fiat X 1/9 wyposażony jest w dwie komory bagażowa, z przodu i z tyłu za silnikiem, mają one pojemność 125+155=280 l. Jest to wystarczająca ilość miejsca na bagaże dwóch osób, dla których przeznaczony jest ten samochód. Zresztą ciężar użyteczny pojazdu wynosi zaledwie 200 kg, czyli 2 osoby i 50 kg bagażu. W momencie oficjalnej prezentacji., która odbyła się 26 listopada 1972 r. samochód nosił oznaczenie X 1/9. Oznaczenie to wskazywało na prototypowy charakter konstrukcji. Był to bowiem pierwszy samochód firmy Fiat z silnikiem umieszczonym tuż przed osią tylną - "centralnie". Zamiarem wytwórni była sprzedaż tego pojazdu na rynku amerykańskim. Wóz jednak dobrze przyjął się w Europie. Nie zmieniono oznaczenia i "prototyp" wytwarzany jest już 11 lat (1983 r.) W 1978 r. Otrzymał "większy" silnik o pojemność 1498 cm3 i 5-biegową skrzynię przekładniową. Wzrosła tym samym dynamika pojazdu, prędkość 100 km/h samochód z "większym" silnikiem uzyskuje już 11,7 s. rozpędzania (prędkość maksymalna Fiata X 1/9 1500 wynosiła 180 km/h). W wersji kierowanej na eksport do Stanów Zjednoczonych Fiat X 1/9 ma silnik z wtryskiem paliwa systemu Bosch L-Jetronic. Na początku lat 70- tych Fiat zlecił firmie Bertone opracowanie 2-miejscowego Spidera na bazie Fiata 128. Z tego projektu powstał Fiat X 1/9, który był prototypem Fiata 128 Spider (zródło www.carsfromilaty.com ). Po zaprzestaniu produkcji przez koncern Fiata w 1983 r. Fiata X 1/9, był dalej wytwarzany przez firmę Bertone pod nazwą Bertone X 1/9. Do momentu zaprzestania produkcji przez firmę Bertone w 1988 r. Fiat X 1/9 był sprzedawany przez sieć dealerską Fiata.

 



Przedni bagażnik Fiata X 1/9 miał pojemność 125 l.

Komora silnikowa Fiata X 1/9 z centralnie umieszczonym silnikiem. Silniki Fiata X 1/9 (1.3 i 1.5 l.) razem z mechanizmami
przeniesienia napędu, pochodzą z Fiata 128

Wnętrze Fiat X 1/9

 
   
   
^ NA GÓRĘ